PHÁT TÍCH VÀ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA DÒNG HỌ
1. Phát tích dòng họ
Xuất phát của dòng Họ Trương Tại Kỳ Lạc từ lúc nào? Ông bà từ đâu đến? Sinh sống bằng nghề gì? Đây là những câu hỏi lớn cần được làm rõ?
Các thế hệ con cháu sau này được nghe kể qua truyền ngôn của nhiều người trong dòng tộc Họ Trương ở nhiều địa phương. Chúng tôi xin được nêu ra để con cháu sau này tiếp túc xác minh, truy tìm nguồn cội dòng họ.
- Thông tin thứ nhất: Theo gia phả của Họ Trương ở Quảng Bình: Ông tổ Trương Lạc là đời thứ 3, con ông Trương Công Trấn (Thông tin này do Ông Trương Xuân Hòa, đời thứ 7 tìm hiểu Họ Trương ở Quảng Bình); chúng tôi lược trích phả đồ dưới đây.
- Thông tin thứ hai: Theo giả phả họ Trương ở Kỳ Hưng (nay là Phường Hưng Trí), cho rằng dòng họ Trương Kỳ Lạc xuất phát từ dòng họ ở đây.
- Thông tin thứ ba: Tương truyền trước đây do thời kỳ loạn lạc hai cha con (Ông tổ Trương Lạc và con trai) di chuyển từ Quảng Bình qua sông Rào Trổ để trốn, sau đó định cư ở Kỳ Lạc. Từ đó sinh ra dòng Họ Trương ở Kỳ Lạc cho đến ngày nay.
Ba thông tin trên dự đoán sự phát tích của dòng họ Trương ở Kỳ Lạc, hiện tại con cháu chưa tìm hiểu đủ để chứng minh chính xác. Vì vậy, nguồn gốc, sự phát tích dòng họ con cháu tiếp tục tìm hiểu để xác minh làm rõ.
2. Sự phát triển của dòng họ
Họ Trương có từ bao đời nay, Ông tổ Trương Lạc cùng các con cháu đã chọn xã Kỳ Lạc để khai phá, định cư, xây dựng, phát triển dòng họ lớn mạnh cho tới ngày hôm nay. Đến nay, dòng Họ Trương Tại Kỳ Lạc đã có 10 đời.
Các bậc tiền nhân là những nông dân chất phát, cần cù, chịu khó làm ăn và có chí tiến thủ. Như Ông Trương Say, Bà Trần Thị Sậng khi còn nhỏ đi ở cho địa chủ, từ đó yêu nhau, lập gia đình. Từ tài sản một con trâu què làm vốn, nhờ cần cù, chịu khó khai hoang, sản xuất, chăn nuôi, săn bắn…, nhờ vậy ông bà có cuộc sống no ấm, đầy đủ để nuôi 12 đứa con. Giai đoạn Cải cách ruộng đất tại miền Bắc thực hiện vào những năm 1953–1956, “xoá bỏ chế độ phong kiến chiếm hữu ruộng đất của giai cấp địa chủ, thực hiện chế độ sở hữu ruộng đất của nông dân, giải phóng sức sản xuất ở nông thôn, đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp …..”mọi người tưởng ông bà là địa chủ định đưa ra đấu, thu hồi tài sản…..Nhưng ông bà là người lao động chân chính, cần cù, chịu khó làm ăn nên mới có của của cải như vậy, chứ không phải là bóc lột lao động như địa chủ. Và nhiều bậc tiền nhân khác, mặc dầu, điều kiện kinh tế xã hội ở Kỳ Lạc rất khó khăn, nhưng các bậc tiền nhân đều cần cù chịu khó, vươn lên bằng chính đôi chân, sức lực của mình.
Họ Trương là dòng họ có truyền thống cách mạng triệt để. Trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ con cháu đều tham gia cách mạng. Trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ con cháu đều tham gia cách mạng. Trực tiếp tham gia kháng chiến chống pháp có ông Trương Thọ (đời thứ 7), đặc biệt có ông Trương Xuân Hòa (đời thứ 7), trong kháng chiến chống mỹ được Chủ tịch nước Hồ Chí Minh ký tặng danh hiệu Anh Hùng lực lượng vũ trang (lúc đó quân hàm là Hạ sỹ, danh hiệu ký ngày 18/6/1969); cháu Trương Công Thăng (đời thứ 7) thương binh hạng 2, trong chiến đấu chống Mỹ; Trương Xuân Thái (đời thứ 7), Thiếu tá, Trung đoàn phó…Một điều đặc biệt hơn, trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, chiến tranh biên giới… các con cháu đều có người tham gia chiến đấu nhưng không có ai hi sinh; đây là phúc ấm của tổ tiên giữ bình yên cho con cháu, các hậu duệ phải mãi ghi ơn công đức của tiên tổ.
Tiếp nối truyền thống dòng họ, các con cháu sau này chăm chỉ học tập, siêng năng lao động, sản xuất, một số người là cán bộ cao cấp, cán bộ lãnh đạo các cấp trong cấp ủy, chính quyền, lực lượng vũ trang, công ty, xí nghiệp … Như: Bà Trương Thị Thuận (đời thứ 8), Phó Ban Tổ Chức Huyện ủy Kỳ Anh; cháu Trương Công Tuyên (đời thứ 8), Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng thành viên của Công ty TNHH MTV Cao su Chư Păh, là một trong những gương mặt tiêu biểu trong ngành công nghiệp cao su Việt Nam.; Trương Xuân Bình, đời thứ 8 (Lữ đoàn trưởng Chi Nhánh Miền Trung, thuộc binh đoàn Trường Sơn; Trương Xuân Thắng (Đời thứ 8), Chỉ huy trưởng Ban CHQS huyện Kỳ Anh; Trương Xuân Chiến, đời thứ 8 (Giám đốc Nông trường Cao Su Đăk Đoa); Cháu Trương Xuân Hưng (đời thứ 8) Giám đốc công nghệ - Công ty cổ phần Inwave; Cháu ngoại tiêu biểu như: Đậu Bá Hoan Giám đốc ngân hàng ACB Hà Tĩnh; Đậu Bá Thành Phó Chánh Văn phòng Bộ CHQS tỉnh; Đậu Thị Liên, phó Ban Tổ chức huyện ủy Kỳ Anh; và nhiều con cháu khác đều nổ lực, cần cù, chịu khó, chăm chỉ lao động vượt khó vươn lên để ổn định cuộc sống. Nhìn chung kinh tế, đời sống xã hội các con cháu sau này đều ổn định, đủ ăn trở lên.
Do điều kiện sinh sống, con cháu họ Trương hiện nay chủ yếu sinh sống ở quê nhà xã Kỳ Lạc, nhưng cũng có một số khá lớn ở xa quê hương định cư, sinh sống ở các xã Kỳ Tân, Phường Sông Trí .. (thuộc huyện, thị xã Kỳ Anh) ở Miền Nam (tỉnh Gia Lai, KonTum, Ninh Thuận…), Thành phố Hà Nội….và nhiều địa phương khác. Tuy vậy, tinh thần hướng về quê hương, ý thức về dòng họ, tình cảm thân thiện giữa những người cùng huyết thống rất cao.
Nét đặc trưng nữa của con người họ Trương thật thà, trung thực, thẳng thắn, sống mộc mạc, giản dị.
Nhìn chung dòng họ Trương cơ bản vẫn là một dòng họ nông dân, đa số sống với nghề ruộng vườn, cũng có một số buôn bán, kinh doanh, là cán bộ các cơ quan nhà nước…Người trong họ, trong đời sống phát triển không đồng đều nhưng tất cả đều hướng về cội nguồn và luôn khắc ghi trong tâm mình công đức cao dày của tiên tổ, luôn phấn đấu vươn lên để phát triển, vun đắp xây dựng dòng họ lớn mạnh.
Việc dòng họ chủ trương dựng bộ gia phả là một việc làm thiết thực và rất có ý nghĩa, trước hết là để thắt chặt tình cảm mọi người trong dòng họ, để con cháu có điều kiện hướng về cội nguồn, tìm hiểu, chiêm nghiệm những lối sống cao đẹp, sự cống hiến cho xã hội và tinh thần lao động cần cù của cha ông trong quá khứ, đó cũng là phương cách giáo dục con cháu một cách hữu hiệu, giúp cho thế hệ ngày hôm nay tin tưởng, tự hào về truyền thống của tổ tiên mình để sống có ích cho gia đình và cho xã hội.
Các bậc tiền nhân đã thật sự làm rạng danh cho dòng họ. Những cống hiến cho xã hội và nhân cách sống của các bậc tiền nhân trong quá khứ sẽ là niềm tự hào và là sức mạnh tinh thần, luôn đồng hành cùng bước đường lập nghiệp tiến thân của hậu duệ, hy vọng sẽ giúp họ vượt qua những gian nan của cuộc sống để tiếp tục lập nên những kỳ tích, viết tiếp những trang phả đầy tự hào của dòng họ trong tương lai.